Trong nhiều thập kỷ, Mỹ luôn được xem là “cái nôi” tri thức toàn cầu, thu hút hàng trăm nghìn sinh viên quốc tế theo học, đặc biệt ở bậc Tiến sĩ (PhD). Tuy nhiên, một đề xuất mới đây đã gây lo ngại: visa cho nghiên cứu sinh quốc tế chỉ có thời hạn 4 năm. Với một hành trình học thuật vốn thường kéo dài 5–7 năm, chính sách này có thể biến giấc mơ Mỹ thành hành trình đầy bất định.

Nội dung chính sách mới
Theo đề xuất, visa dành cho nghiên cứu sinh quốc tế theo học PhD tại Mỹ sẽ chỉ có giá trị trong 4 năm. Sau khoảng thời gian này, sinh viên buộc phải nộp đơn xin gia hạn nếu chưa kịp hoàn thành chương trình.
Điều này đi ngược với thực tế: phần lớn chương trình PhD tại Mỹ đều kéo dài hơn 5 năm, đặc biệt là các ngành khoa học, kỹ thuật và công nghệ cao. Như vậy, hầu hết nghiên cứu sinh sẽ rơi vào tình huống phải xin gia hạn giữa chừng – một quy trình vốn nhiều thủ tục và khó dự đoán.
Những hệ quả đáng lo ngại
1. Gánh nặng thủ tục và tâm lý
Việc phải xin gia hạn visa trong khi đang học tạo thêm áp lực giấy tờ, thời gian và chi phí. Nhiều sinh viên lo lắng nguy cơ hồ sơ bị trì hoãn hoặc từ chối, khiến kế hoạch học tập bị gián đoạn.
2. Mỹ giảm dần sức hút với du học sinh
Hiện nay, khoảng 40% tiến sĩ khoa học và kỹ thuật ở Mỹ là sinh viên quốc tế. Nếu chính sách 4 năm được áp dụng, nhiều người sẽ chuyển hướng sang Canada, Anh, Úc hoặc Đức – nơi chính sách visa minh bạch hơn, thời hạn dài hơn và có cơ hội định cư rõ ràng sau khi tốt nghiệp.
3. Ảnh hưởng tới nghiên cứu khoa học
Các ngành mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo (AI), y sinh, năng lượng sạch… vốn phụ thuộc mạnh mẽ vào lực lượng nghiên cứu sinh quốc tế. Khi nguồn nhân lực này bị hạn chế, Mỹ có nguy cơ tụt lại trong cuộc đua đổi mới toàn cầu.

4. Thiếu công bằng với nghiên cứu dài hạn
Nhiều đề tài PhD yêu cầu thực nghiệm nhiều năm, khảo sát thực địa, công bố quốc tế hoặc hợp tác xuyên biên giới. Việc giới hạn thời gian visa ở mức 4 năm có thể gây bất lợi cho những sinh viên nghiêm túc nhưng cần thêm thời gian để hoàn thành công trình.
Quan điểm từ giới học giả
- Jacob Feldgoise (ĐH Georgetown) nhấn mạnh: “Phần lớn nghiên cứu sinh sẽ không thể hoàn tất chương trình trong 4 năm, và chính sách này tạo ra rào cản lớn không cần thiết.”
- Philip Altbach nhận định: “Mỹ đang thu hẹp cánh cửa du học, khiến quốc gia này kém hấp dẫn hơn trong mắt sinh viên quốc tế.”
- Chris Glass cảnh báo: “Nếu thủ tục gia hạn thiếu minh bạch và phức tạp, sinh viên sẽ dễ dàng chọn các quốc gia khác ổn định hơn.”
Tác động đến du học sinh Việt Nam
Mỹ vốn là một trong những điểm đến được sinh viên Việt lựa chọn nhiều nhất để học cao học và nghiên cứu. Tuy nhiên, với chính sách visa 4 năm:
- Sinh viên sẽ tăng thêm chi phí do phải xin gia hạn.
- Nguy cơ gián đoạn học tập nếu hồ sơ bị chậm trễ.
- Nhiều bạn có thể cân nhắc chuyển hướng sang Canada hoặc Úc, nơi chương trình visa cho nghiên cứu sinh linh hoạt và hỗ trợ cơ hội làm việc sau tốt nghiệp.

Hướng đi nào hợp lý hơn cho Mỹ?
Các chuyên gia cho rằng, thay vì siết chặt một cách cứng nhắc, Mỹ có thể:
- Cấp visa với thời hạn tối thiểu 6 năm cho nghiên cứu sinh PhD, phù hợp với thực tế đào tạo.
- Đơn giản hóa thủ tục gia hạn, đảm bảo quy trình rõ ràng, minh bạch và dự đoán được.
- Mở rộng cơ hội việc làm sau tốt nghiệp (tương tự chương trình OPT hoặc PGWP của Canada) để giữ chân nhân tài.
Kết luận
Visa 4 năm có thể giúp Mỹ quản lý nhập cư chặt chẽ hơn, nhưng nếu triển khai thiếu linh hoạt, chính sách này sẽ khiến nước Mỹ đánh mất lợi thế cạnh tranh trong giáo dục và nghiên cứu. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, sự ổn định và dài hạn trong chính sách visa mới là chìa khóa để Mỹ giữ vững vai trò trung tâm tri thức toàn cầu.
Theo THE
Câu hỏi thường gặp!
Vì sao Mỹ đề xuất visa 4 năm cho nghiên cứu sinh PhD?
Mỹ muốn siết chặt quản lý nhập cư và hạn chế việc lạm dụng visa. Tuy nhiên, chính sách này vấp phải nhiều phản đối vì hầu hết chương trình PhD thường kéo dài 5–7 năm.
Một chương trình PhD tại Mỹ thường kéo dài bao lâu?
Trung bình từ 5 đến 7 năm, đặc biệt với các ngành khoa học, kỹ thuật và công nghệ cao. Điều này khiến visa 4 năm trở nên bất cập và dễ gây gián đoạn học tập.
Visa 4 năm ảnh hưởng thế nào đến du học sinh Việt Nam?
Du học sinh Việt có thể phải xin gia hạn giữa chừng, phát sinh thêm chi phí và rủi ro. Nhiều bạn có thể cân nhắc Canada, Úc hoặc Anh – nơi chính sách visa dài hạn và ổn định hơn.
Mỹ có giải pháp nào thay thế visa 4 năm?
Các chuyên gia đề xuất nên cấp visa ít nhất 6 năm cho nghiên cứu sinh PhD và đơn giản hóa quy trình gia hạn để phù hợp với thực tế đào tạo.
Nếu muốn học PhD ở nước ngoài, ngoài Mỹ còn lựa chọn nào khác?
Canada, Úc, Anh và Đức đều là những điểm đến phổ biến với chính sách visa linh hoạt, minh bạch, kèm nhiều cơ hội học bổng và định cư sau tốt nghiệp.